„Pieśni wojenne to trudny temat, osobisty” – mówi Irina Kornilcewa, redaktor naczelna gazety Ewropa.RU. To bardzo dobre utwory, wszyscy znamy je z dzieciństwa. Ja lubię akurat te spokojne. Nawet „Dień Pobedy” śpiewała bym cicho. To cztery lata życia sowieckiego społeczeństwa. Ile bólu, radości, miłości i rozstań. A wszystko to jest w tych utworach. Nie są przecież o wydarzeniach, tylko o przeżyciach wewnętrznych, o stratach. I może dlatego tak bardzo je lubimy. Na wojnie – jak w życiu: jest miłość i śmierć, przyjaźń i podłość, zdrada i radość”…
Zapraszam na drugą część artykułu o radzieckich utworach wojennych.
JAK POWSTAWAŁY NAJPOPULARNIEJSZE RADZIECKIE PIEŚNI WOJENNE? – CZ. 1
W czasie wojny utwory odgrywały znaczącą rolę. Władza dość szybko zdała sobie sprawę z tego, jak mocno muzyka oddziałuje na społeczeństwo. Dlatego też wiele utworów zostało skomponowanych na jej zlecenie. Z drugiej zaś strony krytykowała i zakazywała „niewygodne” dla siebie piosenki. Pieśni patriotyczne pomagały żołnierzom zebrać siły i wygrać wojnę, przypominały o rodzinie i bliskich, dla których trzeba było tę wojnę przeżyć.
Радостно мне, я спокоен в смертельном бою: знаю, встретишь с любовью меня…
Historia powstania bardzo popularnej i lubianej pieśni pt. „Temnaya noch” („Темная ночь”) sięga 1943 roku. Podczas pracy nad popularnym filmem „Dva vojca”, reżyser Leonid Lukov zastanawiał się jak najlepiej przedstawić scenę, w której żołnierz pisze list do swojej rodziny. W końcu pojawił się pomysł przedstawienia utworu, który opowiadałby o uczuciach jakie towarzyszą żołnierzowi podczas pisania listu. Nie tracąc czasu Leonid Lukov udał się do kompozytora Nikity Bogoslavskogo. Utwór powstał w czterdzieści minut. Zaraz potem obaj panowie udali się do poety Vladimira Agatowa, który w ciągu kilku godzin napisał legendarny (z dzisiejszego punktu widzenia) tekst. Utwór wykonał Mark Bernes, który grał w tym filmie główną rolę, a całą scenę udało się nagrać za pierwszym podejściem.
Legenda głosi (choć moim zdaniem jest dość przesadzona), że pierwsza matryca do produkcji płyty winylowej została zalana… łzami pracownicy fabryki, która nie mogła powstrzymać emocji podczas przesłuchiwania utworu. Dlatego też udało się wyprodukować dopiero z drugiej matrycy. Wykonywał go Ivan Kozlovski.
–
Я как будто бы снова возле дома родного…
„Sluchajnyj vals” („Случайный вальс”) powstał w 1943 roku do słów poety Evgenija Dolmatovskogo i muzyki Marka Fradkina. Miał spełniać następujące zadanie: chciano wprowadzić w błąd przeciwnika sprawiając wrażenie, że żadne poważne wojenne przygotowania nie mają miejsca, podczas gdy właśnie wtedy planowano napad na wojska niemieckie pod Kurskiem. Podobno pierwotny tekst oraz tytuł („Oficerskij vals”) nie spodobał się Stalinowi, który miał powiedzieć: „oficer nie powinien tańczyć, tylko walczyć”. Dlatego też zmieniono tytuł utworu na „Sluchajnyj vals”.
–
За весенние ночи, за родную страну, да за карие очи я ходил на войну…
Utwór „Jehal ja iz Berlina” („Ехал я из Берлина”) jest jedną z pierwszych „zwycięskich” kompozycji. Kiedy autor słów – Lew Oszanin, dowiedział się, że wojska radzieckie znajdują się pod Berlinem, w głowie poety zrodziła się wizja młodego rosyjskiego doświadczonego żołnierza, jednego z obrońców „rodiny”, który poprzez udział w wojnie, osiągnął już w swoim krótkim życiu bardzo wiele, a jednocześnie miał je całe przed sobą. To wtedy powstał wiersz „Jehal ja iz Berlina”. Ujrzał on światło dzienne dopiero w chwili prawdziwego zwycięstwa i zdobyciu Berlina przez Sowietów. Muzykę skomponował Isaak Dunajewski. Po latach Lew Ivanovich ze smutkiem opowiadał, jak na polecenie cenzorów musiał zmienić słowa z:
Эй, встречай,
Да крепче обнимай.
Чарочку хмельную
Полнее наливай!
na:
Эй, встречай,
С победой поздравляй,
Милыми руками
Покрепче обнимай!
–
Нам дороги эти позабыть нельзя…
Jak wspomina autor „Eh, dorogi” („Ех, дороги”) A. G. Novikov, niniejszy utwór podobał mu się najbardziej spośród całego swojego dorobku. Został napisany na zamówienie Chóru Pieśni i Tańca NKWD niebawem po zakończeniu wojny, do programu „Vesna pobednaja”. Dzisiaj ten utwór znajduje swoje miejsce w wielu inscenizacjach, a jako pierwszy w tym celu wykorzystał go reżyser Sergey Jutkevich, który zaproponował dodanie go do sceny, w której żołnierze wracają z wojny. Początkowo nosiła ona tytuł „Pod stuk koles”. Według wielu współczesnych opinii „Eh, dorogi” zawiera w sobie historię całej wojny i emanuje emocjami, których doświadczali wówczas żołnierze.
–
А помирать нам рановато, есть у нас еще дома дела…
Pozytywna „Pesenka frontovogo shefera” („Песенка фронтового шофёра”) pojawiła się w 1947 roku w programie „Klub veselyh artistov”. Autorzy słów – Boris Laskin i Naum Labkovskij, muzyka – Boris Mokrousov. Pieśń została napisana jako swojego rodzaju uzupełnienie do roli bohatera filmowego – Minutki, z filmu „Velikij perelom”. Pomimo tego, że rola Minutki była epizodyczna, jego bohaterski wyczyn – połączenie przewodów w celu ustanowienia połączenia telefonicznego z pułkiem – zapamiętali wszyscy. Optymistycznego i zabawnego Minutkę grał Mark Bernes, który „Pesenku frontovogo shofera”.
–
Этот день мы приближали как могли…
Główny i bodajże najważniejszy utwór, który wpisuje się w nurt pieśni wojennych, powstał 30 lat po wojnie, ale bez niego niniejszy wpis nie byłby pełny. „Den’ Pobedy” („День Победы”) został napisany przez Vladimira Haratonowa i kompozytora Davida Tuhmanova na 30. rocznicę zakończenia wojny. Po raz pierwszy zabrzmiał w Sali koncertowej na Kremlu w wykonaniu Lwa Leszczenko. Podczas wstępnego przesłuchania pieśni, niektórzy członkowie partii byli niezadowoleni, nazwali ją nawet „cygańską”. Ale na koncercie utwór tak bardzo spodobał się sekretarzowi generalnemu Leonidowi Breżniewowi, że wstał ze łzami w oczach. Od tamtej pory „Dzień Zwycięstwa” na zawsze zapisał się w dorobku pieśni wojennych.
–
Słuchając pieśni o tematyce Wielkiej Wojny Ojczyźnianej, Rosjanie doświadczają tych emocji, które towarzyszyły żołnierzom broniącym ZSRR podczas wojny, doświadczają emocji ich matek i dzieci, czekających na ich powrót. Ale także to nieopisane uczucie szczęścia, które odczuwali wszyscy obywatele Związku Radzieckiego 9 maja 1945 roku.
–
Na postawie «Культура, искусство, история»
http://www.shkolazhizni.ru/archive/0/n-15369/
Екатерина Елизарова
2 Komentarze
Comments RSS TrackBack Identifier URI
MUZYKA ROSYJSKA | Portal o współczesnej muzyce rosyjskiej | 
Bolszoje spasiba. Wlasnie zastanawialam sie czego sluchano w radio, po 1945 roku. NL
Piekne. Moge sluchac i sluchac. Ta dusza slowianska w nas tkwi. Ach…..